نیتریک اسید (اسید نیتریک) چیست؟

نیتریک اسید چیست ؟ (اسید نیتریک)

نیتریک اسید یک اسید خورنده و یک عامل اکسید کننده قوی است. خطر اصلی ناشی از آن سوختگی شیمیایی است زیرا اسید های هیدرولیز اسید را با پروتئین ها (آمیدها) و چربی ها (اترها) پردازش می کند که در نتیجه بافت های زنده (مانند پوست و گوشت) تجزیه می شوند. اسید نیتریک غلیظ به دلیل واکنش با کراتین باعث زردی پوست می شود.

نیتریک اسید محلول در آب است، با فلزات ، انواع اکسید ها و هیدروکسید ها واکنش می دهد و نمک های نیترات را تشکیل می دهد. اسید نیتریک غلیظ یا خالص یک مایع بی رنگ در دمای اتاق است. نیتریک اسید یک آزئوتروپ آبی با غلظت 68 درصد HNO3 است. محلول دارای نقطه جوش 120.5 درجه سانتیگراد در 1 فشار اتمسفر است.

اسید نیتریک تحت تجزیه حرارتی قرار می گیرد ، بنابراین اغلب در بطری های قهوه ای تیره ذخیره می شود: HNO3 → 2 H2O + 4 NO2 + 4 O2 . برخی تغییرات غیر قابل چشم پوشی هستند چرا که در فشار بخار بالای مایع ممکن است که در طی این واکنش رخ دهد. زیرا اکسید های نیتروژن تشکیل شده تا حدی یا کاملاً در اسید محلول هستند.

دی اکسید نیتروژن (NO2) هنوز در اسید نیتریک محلول است و حتی در دماهای بالاتر زرد یا قرمز است. نیتریک اسید خالص وقتی در معرض هوا قرار می گیرد، بخار سفید تولید می کند. اسید نیتریک بخار های قهوه ای مایل به قرمز را با دی اکسید نیتروژن محلول تشکیل می دهد.در نتیجه، آنها را ” نیتریک اسید بخور دهنده قرمز” و ” نیتریک اسید بخور دهندهسفید” می نامند. اکسید های نیتروژن (NOx) در اسید نیتریک حل می شوند.

اسید نیتریک با نام هایی مانند ازوتیک اسید یا اسید ازوتیک ، هیدرژن نیترات یا نیترات هیدروژن ، جوهر شورو نیتروکسید آنیل شناخته می شود. درصد خلوص محلول های نیتریک اسید با گرید تجاری یا صنعتی معمولاً بین 52 تا 68 درصد است.در ادامه به بررسی انواع کاربرد نیتریک اسید خواهیم پرداخت.

پیشنهاد : برای خرید مواد شیمیایی شارلو با فوق العاده ترین کیفیت با شماره ی ۰۳۱۳۲۳۵۵۹۷۴ تماس بگیرید.

کاربرد نیتریک اسید

بیشترین کاربرد نیتریک اسید در کشاورزی است که به صورت متداول از اسید نیتریک در تولید کود های شیمیایی مانند کود های نیترات (نیترات آمونیوم، نیترات کلسیم و غیره) استفاده می شود. همچنین از این ماده در تولید کودهای شیمیایی نیتروژن دار مانند آمونیوم نیترات ، نیتروفسفات، اوره، کود های مخلوط و غیره استفاده می شود.

تمیز کردن و شستشو با اسید از دیگر کاربرد های نیتریک اسید است. به گونه ای که از اسید نیتریک 5-30٪ و اسید فسفریک 30-40٪ برای تمیز کردن رسوبات، ترکیبات منیزیم و کلسیم در ظروف غذا و محصولات لبنی استفاده می شود. به دلیل خاصیت خورندگی و حلالیت بالای این اسید ، کاربرد زیادی برای شستشو و اسید شویی دارد.

از نیتریک اسید در پالایش فلزاتاسید نیتریک در بازیافت عنصر پلاتین استفاده می شود و با توجه به حلالیت تمام نیترات های فلزی، می توان اورانیوم خالص را برای استفاده در نیروگاه های هسته ای آماده کرد. اسید نیتریک همچنین در استخراج طلا و در بازیافت زباله های الکترونیکی استفاده می شود.

از دیگر کاربرد های اسید نیتریک می توان به استفاده های آن در صنایع غذایی اشاره کرد. در اینن صنعت از یون نیتریت برای جلوگیری از رشد باکتری ها و مسمومیت های غذایی کشنده استفاده می شود. از این ماده به عنوان افزودنی به گوشت تازه و تثبیت رنگ قرمز آن استفاده می شود. بهتر است بدانید که چون ممکن است که گوشت قرمز تازه خریداری شده ، در همان روز ذبح نشود به آن نیترات اضافه می کنند. .

از اسید نیتریک در تولید نیترو هیدروکلریک‌ اسید استفاده می شود. این ماده دارای خواص دودکنندگی و خورندگی شدید است. علاوه بر این، استحکام بالای این دو اسید باعث می شود که در کاربردهایی مانند اسیدشویی فلزات گران بها و تشخیص طلا از فلزات مشکوک استفاده شوند. باید گفت که اسید تیزاب ماده ای خطرناک و خورنده است، بنابراین رعایت نکات ایمنی هنگام کار با این ترکیب اسیدی قوی ضروری است.

از دیگر کاربرد های نیتریک اسید 100 درصد خالص می توان به استفاده از آن به عنوان اکسید کننده در سوخت مایع برای شاتل فضایی، سوخت مایع در مهندسی هوافضا و استفاده از آن در راکت ها اشاره کرد. اسید نیتریک یا اسید نیتریک قرمز با خلوص بیش از 85 درصد همراه با اسید سولفوریک به عنوان عامل اکسید کننده استفاده می شود.

به دلیل قدرت اکسیداسیون بالایی که دارد، در تماس با ترکیباتی مانند کاربید ها و سیانید که مواد منفجره و پرتابه تولید می کنند، باعث انفجار می شود. از دیگر کاربردهای اسید نیتریک می توان به تولید موادی مانند سایکلو تری متیلن تری نیترامین و مواد منفجره مانند نیتروگلیسیرین و تری نیتروتولوئن اشاره کرد. نیترات نقره همچنین به طور گسترده در تولید نیترات آمونیوم معدنی و نیترات های آلی استفاده می شود.

بیشتر بخوانید : برای کسب اطلاعات بیشتر از مواد شیمیایی سی دی اچ هند کلیک کنید.

تاریخچه نیتریک اسید

در قرن شانزدهم از اسید نیتریک برای جداسازی طلا از نقره استفاده می شد. این ماده با حرارت دادن نمک و سولفات آهن به دست می آمد. تولید صنعتی اسید نیتریک از هوای اتمسفر در سال 1905 با فرآیند قوس آغاز شد. این فرآیند مبتنی بر اکسیداسیون نیتروژن در جو با استفاده از اکسیژن اتمسفر به اکسید نیتروژن در دماهای بسیار بالا با قوس الکتریکی است.

یکی دیگر از روش های اولیه تولید توسط مهندس فرانسوی آلبرت نودون در سال 1913 اختراع شد. روش او نیتریک اسید را از الکترولیز نیترات کلسیم تبدیل شده توسط باکتری ها از مواد نیتروژن دار در ذغال سنگ نارس تولید کرد.قبل از کشف این فرآیند، نیترات ها را فقط از مدفوع پرندگان دریایی که از ماهی های جزایر ساحلی پرو تغذیه می کنند، بدست می آمد.

در طول جنگ جهانی اول به دلیل محدودیت آلمان به اقیانوس اطلس و مشکلات حمل و نقل، این کشور با کمبود نیترات برای تولید اسید نیتریک و استفاده از آن در تولید مواد منفجره مانند TNT، نیتروگلیسیرین و … مواجه شد. بنابراین ویلیام استوالد پس از یافتن راهی جدید برای ساخت این ماده، فرآیند جدیدی را برای ساخت این ماده کشف کرد.شما می توانید برای کسب اطلاعات از تاریخچه مواد شیمیایی مرک آلمان نیز به قسمت محصولات وب سایت مراجعه کنید.

تجزیه نیتریک اسید

اسید نیتریک در دمای اتاق کمی تجزیه می شود، اما در اثر سوختن یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید به سرعت تجزیه می شود. بنابراین، به شدت توصیه می شود که نیتریک اسید را در یک کیسه تیره قرار دهید. در اثر تجزیه، رنگ آن به زرد یا قهوه ای تغییر می کند. اسید نیتریک با بسیاری از فلزات به جز طلا و پلاتین واکنش داده و نیترات تشکیل می دهد. نیتریک اسید خالص بی رنگ است اما نمونه های قدیمی به دلیل تجزیه به اکسیدهای نیتروژن در آب زرد می شوند.

خطرات اسید نیتریک و موارد ایمنی در استفاده از نیتریک اسید

1.اسید نیتریک دارای درصد اسید بسیار بالایی است، بنابراین بسیار قوی و خورنده است. بنابراین بهتر است هنگام کار با آن از دستکش مخصوص استفاده کنید. زیرا در صورت تماس این اسید با پوست، فرد دچار سوختگی شدید می شود.

2.نیتریک اسید در آب حل می شود و قابل اشتعال است و در هنگام مشتعل شدن این اسید و ایجاد بخار، استفاده از ماسک فیلتردار و عینک ایمنی را فراموش نکنید. به یاد داشته باشید که بخار منتشر شده از آن می تواند آسیب جدی به چشم ها و ریه ها وارد کند. حتی اگر در خارج از منزل کار می کنید، از ماسک و عینک استفاده کنید.

3.به عنوان یک قاعده کلی، اسید ها باید در ظروف غیر فلزی و در مکانی خنک و دور از هر چیزی که می تواند با فلزات واکنش نشان دهد مانند قلیاها ، مواد ارگانیگ ، اکسیدها و غیره نگهداری شود.

بیشتر بخوانید : برای کسب اطلاعات از محصول سولفات مس می توانید به قسمت بلاگ وب سایت مراجعه کنید.